Απάντηση στο Μενέλαο Λουντέμη

Αγαπητέ κε Λουντέμη,
το βιβλίο σου "΄Ενα παιδί μετράει τα άστρα" μου έχει σημαδέψει τα παιδικά μου χρόνια και γενικά την αντίληψή μου.  Επειδή όμως μου έχει κάπως διαστρεβλώσει και τη λογική μου αντίληψη περί "απείρου", θα ήθελα, με όλο το σεβασμό να σου απαντήσω το εξής:


Γενική είναι η εντύπωση ότι οι αστέρες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι είναι άπειροι και ότι θα είναι μάταιη κάθε προσπάθεια καταμέτρησής των. Και όμως, η εντύπωση αυτή είναι εσφαλμένη διότι όλοι οι αστέρες που φαίνονται με γυμνό οφθαλμό είναι 7.107 που κατανέμονται στα μεγέθη 1ο (φωτεινότερο) έως 6ο (αμυδρότερο) ως εξής: 1ο 20, 2ο 69, 3ο 205, 4ο 473, 5ο 1291 και 6ο 5.049, σύνολο 7.107 αστέρες. Έτσι ενώ το πλήθος των αστέρων που μπορούν να παρατηρηθούν με γυμνό μάτι συνήθως μέχρι 6ου μεγέθους (χωρίς αυτό να είναι και απόλυτο*) είναι 7.000 περίπου.  Για κάποιο που ίσως έχει αετίσιο (ή αν θες γατίσιο) βλέμμα, μέχρι 12ου μεγέθους είναι 4Χ106 και για τον Σούπερμαν μέχρι 21ου μεγέθους είναι 5Χ109


Βέβαια η έννοια άπειρο θα μπορούσε να διακαιολογηθεί κάπως αν σκεφτούμε ότι μόνο το 6ο μέγεθος λάμψης αστέρος θεωρείται γενικά το όριο της ανθρώπινης όρασης σε πολύ καλές συνθήκες παρατήρησης. Κοντά σε μια πόλη όμως το όριο είναι περίπου το 3ο μέγεθος μόνο. Σε πολύ εξαιρετικές συνθήκες (Λατινική Αμερική) κάποιοι ίσως καταφέρουν να δούν και λίγο περισσότερα αστέρια.

Αχ, κύριε Μενέλαε, για 7,000 αστεράκια έθρεψες τρεις γενεές μαθητών σε Κύπρο και Ελλάδα με το μεγαλείο της Δημιουργίας του Θεού, ενώ ξέχασες να αναφέρεις τη μικρότητα των αισθήσεων και της γνώσης του ανθρωπάκου που είμαστε εγώ κι εσύ.
Ευτυχώς που η επιστήμη πλέον ξεθάρρεψε και έδωσε τις πρώτες ρεαλιστικές και χειροπιαστές ενδείξεις για την πιθανότητα ζωής σε άλλους πλανήτες.
Ένας αναγνώστης σου